Tác động của việc uống quá nhiều rượu đến sức khỏe tiêu hóa

Uống rượu quá mức có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, dạ dày, tụy và túi mật, dẫn đến các bệnh lý như xơ gan, viêm tụy, viêm loét dạ dày và làm tăng nguy cơ ung thư đường tiêu hóa. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác động của việc uống quá nhiều rượu đến sức khỏe tiêu hóa, hãy tham khảo ngay nhé!

Việc tiêu thụ rượu quá mức là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng lo ngại, đóng góp vào khoảng 6% tổng số ca tử vong và 5,1% gánh nặng bệnh tật toàn cầu. Rượu là yếu tố nguy cơ chính của hơn 200 loại bệnh, bao gồm xơ gan, viêm tụy và ung thư thực quản, đặc biệt là các bệnh lý liên quan đến đường tiêu hóa. Hơn 50% số ca tử vong do rượu bắt nguồn từ các bệnh lý tiêu hóa, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ tác động của rượu đối với hệ tiêu hóa. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về quá trình chuyển hóa ethanol và các bệnh lý do rượu gây ra, tập trung vào gan, đường tiêu hóa, tuyến tụy và túi mật.

1. Ảnh hưởng của rượu đến gan
Gan là cơ quan chính chịu trách nhiệm chuyển hóa ethanol, xử lý khoảng 90% lượng rượu tiêu thụ vào cơ thể. Rượu được chuyển hóa thành acetaldehyde nhờ enzyme alcohol dehydrogenase (ADH), sau đó acetaldehyde tiếp tục chuyển thành acetate và cuối cùng là nước và carbon dioxide. Tuy nhiên, acetaldehyde là một hợp chất có độc tính cao và có thể gây tổn thương tế bào gan. Điều này dẫn đến các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, xơ gan và ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).

Việc uống rượu kéo dài làm gia tăng nhanh chóng quá trình tổn thương gan. Ngoài ra, các yếu tố như đột biến gen và loại rượu tiêu thụ cũng ảnh hưởng đến mức độ tiến triển của bệnh. Đặc biệt, phụ nữ dễ bị tổn thương gan do rượu hơn nam giới vì sự khác biệt trong quá trình chuyển hóa rượu và thành phần cơ thể.

Việc uống rượu kéo dài có thể khiến gan bị tổn thương nghiêm trọng

2. Ảnh hưởng của rượu đến đường tiêu hóa
Đường tiêu hóa là cơ quan đầu tiên bị ảnh hưởng khi uống rượu quá mức. Rượu có thể gây viêm niêm mạc miệng (stomatitis), bệnh nha chu và thay đổi hệ vi sinh miệng.

Ở thực quản, việc tiêu thụ rượu làm tăng nguy cơ viêm thực quản, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và ung thư thực quản, đặc biệt khi kết hợp với hút thuốc lá. Trong dạ dày, rượu ảnh hưởng đến nhu động tiêu hóa, gây tổn thương niêm mạc và góp phần gây viêm dạ dày, loét dạ dày, và thậm chí là ung thư dạ dày.

Ngoài ra, uống rượu thường xuyên còn làm suy giảm chức năng hàng rào bảo vệ ruột, dẫn đến tình trạng “ruột rò rỉ” (leaky gut), mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và kém hấp thu chất dinh dưỡng. Những thay đổi này làm tăng nguy cơ tiêu chảy kéo dài và ung thư đại trực tràng.

3. Ảnh hưởng của rượu đến tuyến tụy
Việc lạm dụng rượu là nguyên nhân chính gây viêm tụy. Viêm tụy có thể xuất hiện dưới hai dạng: viêm tụy cấp và viêm tụy mạn. Viêm tụy cấp xảy ra khi tiêu thụ quá nhiều rượu gây viêm nhiễm và tổn thương mô tụy. Trong khi đó, viêm tụy mạn đặc trưng bởi tình trạng viêm kéo dài, xơ hóa và suy giảm chức năng tụy.

Cơ chế gây viêm tụy do rượu rất phức tạp, liên quan đến tác động trực tiếp lên tế bào tụy và gián tiếp thông qua việc kích hoạt các phản ứng viêm và xơ hóa. Ngoài ra, việc lạm dụng rượu kéo dài còn làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tụy, đặc biệt khi kết hợp với hút thuốc lá.

4. Ảnh hưởng của rượu đến túi mật
Uống rượu có liên quan đến việc gia tăng nguy cơ sỏi mật và các bệnh lý về túi mật. Rượu có thể làm thay đổi thành phần dịch mật, dẫn đến hình thành sỏi mật. Việc sử dụng rượu trong thời gian dài cũng có thể gây viêm túi mật (cholecystitis), làm trầm trọng thêm các bệnh lý túi mật sẵn có do gia tăng stress oxy hóa và kích thích tiết các cytokine gây viêm.

5. Mối liên hệ giữa rượu và ung thư đường tiêu hóa
Rượu là yếu tố nguy cơ hàng đầu của nhiều loại ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ung thư thực quản, ung thư dạ dày và ung thư đại trực tràng. Quá trình chuyển hóa ethanol tạo ra acetaldehyde – một chất gây ung thư mạnh có khả năng gây tổn thương DNA, ức chế quá trình sửa chữa DNA và làm rút ngắn telomere, làm tăng nguy cơ ung thư.

Tiêu thụ rượu, đặc biệt khi kết hợp với hút thuốc lá, làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư biểu mô vảy thực quản và ung thư dạ dày. Rượu cũng có liên quan đến ung thư đại trực tràng thông qua cơ chế methyl hóa DNA do tác động của rượu.

Nhìn chung, việc uống rượu kéo dài gây ra nhiều tổn thương nghiêm trọng cho hệ tiêu hóa, từ khoang miệng đến trực tràng. Mức độ tổn thương phụ thuộc vào lượng và tần suất tiêu thụ rượu, các yếu tố di truyền và các yếu tố nguy cơ đi kèm. Bên cạnh đó, tương tác giữa rượu và các loại thuốc khác, đặc biệt ở phụ nữ, có thể làm tăng mức độ tổn hại do rượu gây ra. Để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa, cần kiểm soát lượng rượu tiêu thụ và phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương.

Rượu là yếu tố nguy cơ hàng đầu của nhiều loại ung thư đường tiêu hóa